یلدای ایرانی با گردشگر های خارجی - بیباپ

شب یلدا همچون سایر مراسم های آیینی ایرانیان، سنتی زیبا و ابداعی بی نظیر است که نمادی دیگر از پیوند ایرانی با مظاهر قدرت پروردگار در طبیعت و فرصتی برای گردهمایی، باهم بودن و تحکیم روابط خانوادگی، دوستی و صمیمیت و مهربانی بوده است و بهانه ای برای جهانگردی و شناخت آیین های خاص این مراسم در مناطق و نواحی مختلف ایران زمین.

جهانگردان امروز همچون گذشته، صرفاً برای تفریح و سرگرمی و دیدار صرف از ظاهر یک اثر سفر نمی کنند، بلکه در تاروپود هر سفری، جوهری از حس نوع دوستی و دیگردوستی و نیز علاقه و تمایل به کسب شناخت از دیگر فرهنگ ها وجود دارد.

امروزه جهانگردی به عنوانِ یک مقولۀ فرهنگی و اجتماعی نقش بسزایی در شناخت و معرفی مناطق مختلف و مسیرها و مقاصد در میزبانی مسافران دارد. جاذبه های بی نظیر فرهنگی، تاریخی و تمدنی، طبیعی و فرهنگ عامۀ مناطق مختلف ایران در برگیرندۀ آیین ها، سنت ها، آداب و رسوم در قالب ویژگی های فرهنگی و اجتماعی مناطق مختلف ایران زمین است که تحولات جامعه مدرن و تغییر سریع پدیده ها مجال اندکی برای دوباره دیدن و دوباره اندیشیدن باقی می گذارد.

این که از چه زاویه به فرهنگ و هنر و مراسم آیینی مناطق و نواحی نگاه شود و طبیعت و امور اجتماعی با چه معیارهای زیباشناختی سنجیده شود، این امر در جهانی امروز نیازمند بازشناسی و نگاه عمیق همراه با شناخت و آگاهی و سیر در اعماق تاریخ است. به باور اهل فرهنگ و هنر، به لحظه­ ها اندیشیدن و به جلوه های کوتاه توجه داشتن، همه آن چیزهایی است که مردمان امروزی در پی آن هستند که به زندگی بشر روشنی و امید ببخشد.

هنرهای بومی و فرهنگ عامه در میان اقوام مختلف می توانند در سرشت امروزی و مردمان شهری تأثیر بگذارد و مردم شهری را برای لحظاتی قرین با نشاط و شادابی زندگی مناطق مختلف و احساسِ بودن با آن ها کند. زوایایی که در فرهنگ هر مقصد وجود دارد، جاذبه هایی ارزشمند و غیرقابلِ جایگزین برای آن مقصد خواهد بود و بدون شک تأثیر قابل ِ توجهی در جذب جهانگرد و توسعۀ جهانگردی خواهد داشت.

مراسم شب یلدا به عنوانِ یک رخداد سالیانه باستانی با تمام جذابیت ها و زیبایی هایی که دارد، می تواند همچون سایر آیین های سنتی و مذهبی، وسیله ای برای جذب جهانگردان فرهنگی باشد. هرچند که امروزه این مراسم در بین ایرانیان با شکوه خاصی همچون گذشته برگزار می شود، اما می توان آن را با برنامه ریزی و بازتاب بیشتری در عرصۀ جهانی معرفی و بیان نمود. به گونه ای که بازدید از این جاذبۀ میراث معنوی، مورد تمایل جهانگردان بازارهای هدف قرار گیرد. بدیهی است که به علت قرار دریافت چنین ایام و مراسمی، در روزها و ماه های مختلف سال، می توان از این طریق بر مشکل فصلی بودن تقاضای جهانگردی فائق آمد. با توجه به اینکه هر یک از استان های کشورمان به فراخور تنوع قومی و فرهنگی، دارای آداب و رسوم خاصی برای برگزاری این آیین باستانی هستند. جشن شب یلدا که در هر بخش از کشورمان به شیوه ای خاص برگزار می شود، فرصت مناسبی برای تشویق هموطنان به سفرهای داخلی در زمستان و بازدید از مراسم ویژه اقوام گوناگون در این شب است که می تواند به توسعۀ جهانگردی داخلی منجر شود.

لزوم این امر، آشنایی کامل با چگونگی و فلسفه وجودی این مراسم آیینی و همت در استمرار برگزاری این مراسم در بین ایرانیان است. مراسم شب یلدا همچون سایر آیین های تاریخی این مرز و بوم میراث معنوی همۀ نسل ها در طی قرون و اعصار بوده است. در واقع، حفظ و استمرار این میراث منابعی پایدار و تمام نشدنی از جاذبه های جهانگردی برای کشورمان به ارمغان خواهد آورد. شب یلدا یکی از سنت های زیبای ایرانی است که از گذشته های دور به امروز رسیده و در این شب، برنامه هایی چون حافظ­خوانی و فال دریافت که معمولا چند غزل از حافظ را می خوانند، قصه گویی و داستان­سرایی، بازی های محلی، جمع شدن کوچک­ترها در خانه بزرگان خانواده و شب نشینی های همراه با تعمیق روابط عاطفی و احساسی میان افراد و خانواده و حتی اقوام و خویشان و همسایگان انجام می شود و متأسفانه امروزه در فضای مجازی و نفوذ آن در بین خانواده، این قبیل مراسم یا بهتر بگویم فرهنگ عامه نمودهای خود را کمرنگ تر نمایان می­ سازد.

سنت هایی که در این شب آیینی به اجرا گذاشته می شود، اعم از گردهم آمدن ها، خوراکی های مخصوص شب یلدا، روایت داستان، شب زنده داری و ... را می توان در سطحی گسترده تر و در عین حفظ اصالت، به صورتی برنامه ریزی شده و جذاب تر برگزار کرد.

برنامه ریزی برای برگزاری یکپارچه و هم زمان این مراسم در تمام استان های کشور از جانب سازمان متولی جهانگردی و بازتاب رسانه ای و پخش زنده و هم زمان از طریق رسانه ملی گام های استواری برای معرفی و شناساندن این آیین به مردم خواهد بود. از دیگر سو، معرفی این مراسم از طریق اینترنت، همراه با عکس ها و فیلم های جذاب از نمایش این مراسم به زبان های خارجی می تواند مردم سایر کشورها با فرهنگ های متفاوت را با آیین کهن ایرانی آشنا کند و با بزرگداشت این گونه مراسم و فرهنگ عامه به نوعی از هیاهوی زندگی شهری و فضای مجازی با فضای حقیقی و واقعی یک رابطه عاطفی و احساسی برقرار کرد و مهم تر از آن فرهنگ عامه را که تبلور هویت و اعتقادات دینی و ملی ما ایرانیان است، حفظ و حراست کرد.

حفظ آداب و رسوم و سنن کهن ایرانی وظیفه تمام افرادی است که به این مرز و بوم دلبستگی و تعلق خاطر دارند. وزارت میراث فرهنگی، جهانگردی و صنایع دستی با همراهی سایر دستگاه های فرهنگی ازجمله دفتر منطقه ای یونسکو در این زمینه می توانند نقش تأثیرگذاری در معرفی یلدای ایرانی به سایر مردمان جهان و ثبت جهانی در فهرست آثار میراث فرهنگی جهان همت گمارند.

باید توجه داشت که توسعۀ جهانگردی از طریق توسعه و ترویج آداب و رسوم نه تنها به بخش اقتصادی و اشتغال زایی کمک می کند، بلکه در حفظ تاریخ و تمدن و فرهنگ کهن این مرز پرگهر نیز نقش بسزایی خواهد داشت.

با توجه به شیوع بیماری کرونا ویروس و کووید19 در جهان و در کشور ایران، برخلافِ سال های قبل که تأکید بر یلدای بدن فضای مجازی و دورهمی خانواده ها و برپایی رویدادهای فرهنگی و جشنواره و نمایشگاه آیین های شب یلدا می شد، امسال باید با بهره دریافت از فضای مجازی و شبکه های اجتماعی در برپایی این آیین کهن و باستانی همت گمارد و خانواده ها و گروه های اجتماعی با برپایی این آیین و سنت های آن به صورتِ مجازی و در راستای سلامت افراد خانواده و رعایت دستورالعمل های بهداشتی سعی در زنده نگهداشتن یلدا برای تعمیق دوستی و مهربانی و عطوفت و تکریم بزرگترها تلاش کنند.

ایسنا