سازه خشتی بزرگتر از معبد نوشیجان کشف شد - بیباپ

روابط عمومی پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری از کشف سازه بسیار بزرگ خشتی از دوره آهن 3 (احتمالا متعلق به مادها) با دیوارهای قطور، سکوی آتشدان و سکوهای نشیمن با ابعادی بزرگ تر از معبد نوشیجان در تپه حاجی آباد همدان اطلاع داد. با توجه به اینکه محوطه باستانی تپه حاجی آباد در روستای رزقان در محدوده محصور ساخت پتروشیمی ابن سینا فامنین همدان واقع شده است پروژه کاوش نجات بخشی آن در دستور کار نهاده شد.

اسماعیل همتی ازندریانی سرپرست هیأت باستان شناسی این کاوش اعلام نموده است که فعالیت باستان شناسان در این محوطه به شناسایی و کشف آثار ارزشمندی منجر شد که در مطالعات باستان شناسی غرب ایران ازدوره آهن 3 (احتمالا دوره ماد) کم نظیر و مشابه چنین آثاری به جز نوشیجان در جای دیگری یافت نشده است. این پشته ها شامل نیایشگاهی از دوره آهن 3، استقرار آهن 3، استقرار دوره اسلامی و محوطه کارگاهی است.

وی گفت که در این قسمت یک سازه بزرگ خشتی شناسایی شد که دارای فضاهایی بزرگ با دیوارهای قطور و مشابه سازه های خشتی آهن 3 (احتمالا ماد) نوشیجان ملایر است. از مهم ترین یافته های این محوطه می توان به ا سکوی آتشدان، سکوهای خشتی گرداگرد فضاها، دیوار جدا کننده، اجاق U شکل، طاقچه ها و بقایای خوشه های گندم در مجاورت سکوی آتشدان اشاره نمود که همه یافته های سفالی آن، مربوط به دوره آهن 3 است.

همه شواهد و یافته های کاوش نشان می دهد که این محوطه از معبد مرکزی نوشیجان بزرگ تر است. وی در ادامه اضافه نمود:

پلان نیمه چلیپایی در دو طرف فضا تکرار شده و با نگاهی کلی به مجموعه در میابیم که با یک پلان چلیپایی سرو کار داریم که نمونه آن در نوشیجان وجود دارد.

به گفته این باستان شناس، ویژگی های معماری و مواردی که در محوطه های مادی مانند موش تپه، پا تپه و تپه یلفان وجود دارد، همگی اینجا وجود دارد ولی آنچه این محوطه را خاص نموده سکوی آتشدان و پلانی شبیه نوشیجان و بزرگ تر از آن است .

همتی ازندریانی پشته دوم را مربوط به استقرار مربوط به دوره اسلامی اعلام نمود که شامل بقایای یک کف استقراری، آثار چینه ای، بقایای یک تنور کامل و یک پیت است.

پشته سوم در مجاورت دیواره شمالی پتروشیمی واقع شده است و از جمله یافته های مهم این قسمت می توان به آثار معماری چینه ای از دوره قرون میانی اسلامی اشاره نمود. سرپرست هیأت باستان شناسی، مهمترین یافته این بخش را مربوط به یک کوره سفالگری با ساختار کاملا معین و مجزا از دوره قرون میانی اسلامی اعلام نمود.

یافته های ارزشمند در پشته چهارم شامل آثار معماری خشتی با دیواره های با ابعاد مختلف که احتمالا مربوط به یک محوطه استقراری و سکونتی مرتبط با سازه اصلی خشتی از دوره آهن 3 (احتمالا ماد) است و سفالینه های این بخش با فرم های شاخص آهن 3مطابقت دارد.

این باستان شناس در آخر اضافه نمود:

برای دستیابی به نتایج کاملتر و پاسخگویی به سوالات بیشتر کاوش ها و پژوهش های بیشتر در این محوطه لازم است. با توجه به اهمیت این بنای خشتی که احتمالا بزرگ تر و مهم تر از معبد مرکزی تپه نوشیجان بوده است، حفاظت و حراست از این محوطه باید در اولویت میراث فرهنگی قرار گیرد.